Groepsdruk & Delictgedrag

Elke week geven we het woord aan de ontwikkelaar(s) van een van de KFZ-Jeugd-producten in ontwikkeling. Deze week is het woord aan Sheila die iets verteld over haar product Groepsdruk & Delictgedrag

Wat is je functie en met welk vakgebied/ onderzoek hou je je bezig? 

Ik ben criminoloog en werk als zzpér (www.essaresearch.nl) en daarnaast ook bij het RIEC Midden-Nederland (www.riec.nl) waar ik mij vooral bezighoud met onderzoek naar jonge aanwas in de drugscriminaliteit. Mijn expertise ligt op kwalitatief onderzoek, jongeren, drugs en op het gebied van ‘resistance to crime’: het uitblijven van een criminele carrière terwijl je opgroeit in een crimineel milieu (zie ook proefschrift: https://essaresearch.nl/levensverhalen-van-resisters/). Ik vind daarbij vooral een narratieve criminologische benadering waardevol waarin het draait om de persoonlijke betekenisgeving. Inzicht daarin komt naar mijn visie niet alleen een beter maar ook duurzamer begrip van onder meer motivaties ten aanzien van het starten maar ook het stoppen met criminaliteit ten goede. Werken vanuit iemands belevingswereld is immers effectiever als je ook weet wat daadwerkelijk betekenisvol is voor die persoon.    

Wat houdt je KFZ-Jeugd project in?  

Ik heb voor KFZ-Jeugd een literatuurstudie uitgevoerd naar groepsdruk en groepsdynamiek in relatie tot jongeren in een forensische setting. Samen met Geke Klapwijk en Merel van den Enden (onderzoekers van het lectoraat residentiele jeugdzorg van de hogeschool Leiden) hebben we factoren en/of interventies verkend die in dit kader betekenisvol kunnen zijn. De onderzoeksvraag die centraal stond is: Welke inzichten voor het handelen van professionals in het forensisch jeugdwerkveld zijn af te leiden uit een literatuurstudie naar groepsdynamische processen en (weerbaarheid tegen) groepsdruk onder jongeren in relatie tot delinquent gedrag? De literatuurstudie omvatte uiteindelijk 226 wetenschappelijke publicaties en is van februari tot medio juli 2020 uitgevoerd. In aanvulling op de literatuuranalyse hebben we een (online) groepssessie gehouden waarin professionals uit de praktijk input hebben geleverd op de voorlopige bevindingen maar ook zelf input hebben geleverd vanuit hun praktijk.

Er zijn helaas geen interventies gevonden die gericht zijn op het tegengaan van negatieve groepsdruk tegen delictgedrag in specifiek een forensische (jeugd)setting. We hebben in de literatuurstudie vooral bekeken wat invloed heeft op groepsdynamiek, onderlinge samenwerking en hoe groepsprocessen verlopen. Ook hebben we gekeken naar factoren die van betekenis zijn om weerbaarheid tegen groepsdruk in relatie tot  delictgedrag te versterken. Daarbij hebben we onder meer aandacht besteed aan LVB jongeren en de rol van social media. Tot slot hebben we in de studie enkele methodieken kort uiteengezet die mogelijk relevant kunnen zijn in het bewaken van een goede groepsdynamiek en het omgaan met groepsdruk.  

Wat hoop je te bereiken met je project en wat kan het veld met dit onderzoek? (eventueel: een leuk feitje/ weetje over je project?)

Met dit project hopen we dat professionals in het forensisch jeugdwerkveld allereerst meer kennis en inzicht hebben in hoe groepsdynamische processen verlopen en welke factoren van invloed zijn op weerbaarheid tegen groepsdruk. We hopen ten tweede dat met dit  onderzoek een praktijkgerichte vervolgstudie wordt verricht naar hoe professionals nu in de praktijk nu daadwerkelijk omgaan met groepsdruk en groepsdynamiek. Deze studie is immers vooral op literatuur gebaseerd. Anders gezegd: Wat doen professionals nu en wanneer werkt wat voor welke groep in de Nederlandse forensische jeugdcontext? Ten derde hopen we – in het verlengde van voorgaande – dat er meer periodieke trainingsmodules ontwikkeld worden op basis van dergelijk empirisch (vervolg)onderzoek voor zowel professionals als jongeren. Hoe kunnen jongeren nu omgaan met groepsdruk middels social media bijvoorbeeld?  Met name in de transitie van een gesloten forensische setting naar buiten toe kan een dergelijke training waardevol zijn in het weerstaan van groepsdruk en uitblijven van delictgedrag. Overigens zullen trainingsmodules naar ons idee niet alleen gericht moeten zijn op het omgaan met negatieve groepsdruk of groepsdynamiek maar juist ook op de positieve kant ervan. Opvallend is namelijk dat uit de literatuur ook naar voren komt dat jongeren in bijvoorbeeld jeugdinrichtingen ook positieve (soms meer dan negatieve) groepsdruk ervaren. Dit is echter nog een onderbelicht onderzoeksveld.