2019-09: Groepsdruk en Delictgedrag (Literatuuronderzoek) (call J2019-09)

Doelgroep

Jongeren binnen het forensisch domein

Groepsdruk en Delictgedrag

In meerdere internationale studies wordt een sterke relatie tussen delictgedrag en het hebben van delinquente vrienden aangetoond. Zo hechten jongeren een grote waarde aan een positieve waardering van anderen en zijn ze geneigd gedrag te vertonen dat is ‘goedgekeurd’ door peers die status dragen. Groepsdruk kan in dat kader zowel positief als negatief gedrag voeden en kan dus leiden tot delictgedrag. Er kunnen drie soorten groepsdruk onder jongeren worden ervaren: onbewuste, impliciete en expliciete druk. Met de komst van sociaal media is de fysieke groepsdruk verplaatst naar groepsdruk in het digitale domein. Ook hier is het krijgen van erkenning en status in de eigen vrienden/ peergroep voor jongeren belangrijk, waardoor ook de online groepsdynamische processen van belang zijn bij het ontstaan of betrokken raken bij delictgedrag.

Groepsdruk wordt ook ervaren op de leefgroepen in de Justitiële Jeugdinrichtingen waar naast de atmosfeer (fysieke uitstraling) ook de groepsdynamiek (sociale interacties tussen jongeren onderling) van belang is. Negatief en de groepsdynamiek relateren aan elkaar omdat jongeren ervaren dat ze zichzelf doormiddel van (het verkrijgen van) status staande moeten zien te houden binnen een leefgroep. Maar wat helpt nu bij het uitblijven van delictgedrag als een jongere blootstaat aan groepsdruk? Welke inzichten versterken de weerstand/resistance onder specifiek jongeren in een forensische setting die groepsdruk ervaren eigenlijk? En welke handelingsperspectieven kunnen professionals binnen het forensische werkveld daaraan ontlenen?

Dit project doet een aanzet om bovenstaande vragen verder te verkennen en omvat een literatuurstudie naar (weerstand) tegen groepsinvloed in relatie tot delictgedrag van jongeren binnen het forensisch domein. Dit onderzoeksvoorstel beoogd handelings-perspectieven voor het forensische jeugdwerkveld te verkennen aan de hand van een literatuurstudie naar factoren en/of interventies die weerstand tegen groepsdruk onder jongeren in relatie tot delinquent gedrag kunnen versterken.

Uitvoerende partij

ESSA research in samenwerking met het NSCR, Het Lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit en een onderzoeker van het lectoraat Residentiële Jeugdzorg.

Uitkomsten

De interactie tussen jongeren onderling maar ook met professionals kan in het forensisch jeugdwerkveld leiden tot een negatieve groepsdynamiek en groepsdruk dat tot delictgedrag van jongeren leidt. In dit onderzoek is geen (evaluatie van een) interventie gevonden die zich richt op specifiek het omgaan met groepsdynamiek en/of groepsdruk in het forensisch jeugdwerkveld. Wel zijn verschillende factoren/inzichten uit dit onderzoek naar voren gekomen die voeding kunnen geven aan de praktijk. Zo ervaren jongere in justitiële jeugdinrichtingen soms meer positieve dan negatieve groepsdruk, en kan groepsdynamiek op een positieve manier beïnvloed worden. In de handreiking staan zeven handvatten en meer dan dertig praktische tips voor professionals die met groepen in het forensisch jeugdwerkveld werken.

Eindproduct

• Literatuurstudie Groepsdruk en Groepsdynamiek
• Handreiking Groepsdruk en Groepsdynamiek
• Infographic Groepsdruk en Groepsdynamiek